Kabotaj; Fransızca ‘da yakın kıyılarda, özellikle de bir ülkenin kendi limanları arasında yapılan ticari denizcilik anlamını taşımaktadır. 20 Nisan 1926 tarihinde TBMM’de kabul edilen bir kanunla Türklere ait olmayan gemilerin Türkiye sahillerinde yük ve yolcu taşımaları yasaklandı. Bu kanun, 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe girmiş ve “Türkiye Limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorka hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır” hükmü getirilerek, daha önceden yabancılara açık olan bu faaliyetleri bundan böyle sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yapabileceği belirtilmiştir. Bu nedenle her yıl 1 Temmuz gününü “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutluyoruz.
Kabotaj Yasası ile amaçlanan Türk denizciliğinin gelişmesidir. Daha önceden kapitülasyonlarla yabancılara verilen haklar böylelikle denizde kendi vatandaşlarımız adına geri alınmıştır.
Kabotaj, Türk Deniz Ticaret Tarihinin en önemli süreçlerinden biridir.
Türkiye Cumhuriyeti bu önemli tarihsel başarıyı elde edebilmek için, yoğun bir mücadele içine girmiş ve bundan başarı ile çıkmıştır. Ardından da kapitülasyonların bir uzantısı olarak görülen kabotajı, yabancı gemi işletmelerine, gemilerine yasaklayarak, ulusal bir deniz ticaret filosunun oluşturulmasındaki en önemli dönüm noktası olarak tarihe geçirmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk gençlik döneminde bu önemli dönüşüm bir coşku içinde bayram olarak algılamış ve kutlamaya başlamıştır. Bu önemli olay; ulusal, bağımsız bir ekonomi yaratmanın en önemli halkası olarak görülmüştür. Türkiye’de, ekonomik bağımsızlık yönündeki bu önemli atılımla, Türk girişimcileri, taşımacılığın bu boyutunda önemli bir sınav vermiştir. Sermaye yokluğuna ve deneyimsizliğe karşın bu önemli süreç, toplum kesimlerine deniz ticaretinin geleceğin en önemli ticaret alanı olduğunu algılatmada önemli bir işlev görmüştür.
Yabancı devletlerin deniz ticaretindeki hâkimiyeti, bu yasanın yürürlüğe girmesiyle son bulmuştur. Kabotaj Kanunu denizlerimize sahip çıkma bilincini insanlarımıza aşılamış, denizciliğimizin gelişip büyümesinde önemli bir rol oynamıştır. Tarihimizde bu denli önemli bir yere sahip olmasına karşın bugün pek çok yurttaşımız kabotajın önemini anlamıyor, hakkında bir şey bilmiyor. Yıllar ilerledikçe, özellikle 1980’den sonra ve giderek 2000’li yılların başlarında artarak, kabotajla ilgili düzenlenen etkinlikler kutlamalar önemini yitirmeye, sadece kuru protokol uygulamalarına dönüşmüştür. Kabotaj Kanunu halen yürürlükte olmasına rağmen çeşitli talimat, yönetmelik ve yönergelerle hoyratça içi boşaltılmıştır. Cumhuriyetin ilk bayramlarından biri olmasına ve yıllardır kutlanmasına rağmen siyasiler ilgi göstermemekte, bu konu bilerek ve istenerek görmezden gelinmektedir. Yapılan değişikliklerle kalan bazı adalarımız elden çıkarılmış, limanlarımız adeta yabancılara peşkeş çekilmiştir.
Türkiye’nin çok hassas dönemlerden geçtiği şu günlerde, konuya gereken önemin verilmesi dileğiyle…
