Geçen yazımda kimliklerimizle ilgili genel bir değerlendirme yaparak yaşantımızın tüm noktalarında farklı kimlikler kullandığımızı ve ilişkilerimizi bu kimliklerle sürdürebildiğimizden bahsetmiştim.
Yaşantımız boyunca kullandığımız bu farklı kimlikler ise; Yaradılış Kimliği, Ferdi Kimlik, Ailevi Kimlik, Cinsi Kimlik, Sosyal Kimlik, Mesleki Kimlik, Dini Kimlik, Maddi Kimlik, Siyasi Kimlik, Kültürel Kimlik, Milli Kimlik ve doğum tarihimizin belirlediği Çağ Kimliği (çocuk, genç, yaşlı vb.) olarak sınıflandırılabilinir.
Söz konusu kimliklerimizi dikkatli bir şekilde incelediğimizde bu kimliklerin bir kısmını ne yaparsak yapalım değiştiremeyeceğimizi, adeta bizimle beraber doğduğunu, bir kısmını ise isteyerek, hatta bazılarına uzun uğraşlar vererek sahip olduğumuzu görmekteyiz.
İrademiz dışında ve bizimle beraber var olan kimliklere “Doğal Kimlikler”, sonradan isteyerek sahip olduğumuz kimlikler ise “Seçilmiş Kimlikler” diyebiliriz. Bu iki ana başlık altında kimliklerimizi gruplandıracak olursak (yüzde, binde hatta milyonda bir oranda değiştirilmiş kimlikler dikkate alınmadığında) yaradılış kimliği, ailevi kimliğin bir kısmı, cinsi kimlik, milli kimlik, çağ kimliği ve dini kimliğin doğal kimlikleri, ailevi kimliğin bir kısmı, sosyal kimlik, mesleki kimlik, siyasi kimlik, kültürel kimlik ve maddi kimlikler ise seçilmiş kimlikleri oluşturmaktadır. (Dini kimliğin doğal kimlikler değil de seçilmiş kimlikler bölümünde yer alması gerekirken, sadece ülkemizde değil de tüm dünyada bunun böyle olmadığını, şuurlu bir seçimle değil de doğumumuzla birlikte sahiplendiğimizi görmekteyiz. Dini Kimlik bölümümüzde bu konu daha detaylı incelenecektir)
Böyle bir gruplandırmaya neden ihtiyaç duyulduğu sorusunun cevabı ise, şuurlu bir kimlik seçimine yardımcı olmak arzusudur. Doğal kimlikleri kabullenmek ve bu kabullenme sonucunda doğru hak ve sorumlulukları tespit ederek buna göre hayatı, ilişkileri yönlendirmek ne kadar akılcı bir yaklaşım ise, seçilen kimliklere ait hak ve sorumlulukları önceden bilmek ve ona göre yapmak da bir o kadar akılcı bir davranıştır.
Kimliklerimiz ilgili gözden kaçırılmaması gereken önemli bir husus da bütün kimliklerin birbirinden etkilendiği gerçeğidir. Tüm kimlikler özellikle kültürel kimlik ile dini kimlik diğer kimliklere damgasını vurmaktadır.
Kimliklerimize ait genel değerlendirmeyi bitirmeden önce üzerinde durulması gereken bir başka konu ise her zaman bu kimliklerin aynı önemi azletmemesidir. Şartlara göre kimi zaman bazı kimlikler aciliyetine ve önemine binaen öne geçerek diğer kimlikleri arka plana atabilirler. İşte buna “Baskın Kimlik” diyebiliriz. Baskın kimlik kimi zaman doğru sebeplerle, kimi zaman ise yanlış kimlik kullanımı ile kendisini göstermektedir. Bebeğini yenidünyaya getirmiş bir annenin mesleği kimliği, sosyal kimliği gibi diğer kimliklerini arka plana atarak, annelik kimliğiyle özdeşleşmesi normal bir baskın kimlik örneğini oluştururken, bir milletvekilinin kendisinden sürücü belgesi isteyen görevliye milletvekili olduğunu söylemesi yanlış bir baskın kimlik örneğidir.
Bu örnekten de anlaşılacağı üzere ülkemizde hayli yaygın olan bir yanlış kimlik kullanımı söz konusudur ve üzerinde özellikle durulması gerekmektedir.
